Tijdens de redactie van mijn boek werd duidelijk dat ik best wel veel stopwoordjes gebruikte in mijn tekst. Ik was mij daar maar gedeeltelijk van bewust. Ik wist dat ik bijvoorbeeld het woord even veel gebruikte. “Ik ga eerst even koffiezetten.” “Finlay dacht even na voordat hij gedecideerd op haar afstapte.” Maar tot mijn schrik bleek ik er veel meer te hebben. Héél veel meer.

Ik ben eigenlijk wel benieuwd waarom we stopwoordjes gebruiken. Google verklaart: Het gebruik van stopwoorden is vaak een onwillekeurige gewoonte. Het kan verschillende functies vervullen, met name het kracht bijzetten van de eigen woorden, het opvullen van pauzes die de tijd geven om na te denken, of het bieden van houvast voor de spreker. In het algemeen vormt een stopwoord de gelegenheid om de betekenisdichtheid van een taaluiting te verlagen (geen idee wat dit betekent). Hierbij duidt het “stoppen” niet op “ophouden”, maar op “opvullen”.

Enkele voorbeelden van stopwoorden zijn: dus als van een gevolgtrekking juist helemaal geen sprake is; de zinsafsluiting of zo, die aan de betekenis niets toevoegt maar deze wel vervaagt; nou ja, vooral gebruikt om verder te gaan met een onderbroken verhaal en om de aandacht weer op zich te vestigen.

En natuurlijk: maar; al; zeg maar; inderdaad; eigenlijk; even; weer; toch, een beetje, soort van. Het zijn meestal overbodige toevoegingen, zowel in geschreven teksten als bij het gesproken woord.

Oké, stopwoordjes dus: hoe kom je ervan af? Ik ga jullie niet lastigvallen met de psychologische zin en onzin over waarom iemand stopwoordjes gebruikt. Onzekerheid, onbewust zoeken naar bijval of om tijd te creëren voor onszelf, om langer na te denken over onze volgende zin. Feit is dat het een gewoonte is geworden waar we ons vaak niet eens van bewust zijn. Bewustwording is dus de oplossing als je ervan af wilt. En voor mij als schrijver is dat een absolute must, vind ik.

Ik bleek in één hoofdstuk maar liefst 63 keer het woord maar te hebben gebruikt, 24 keer even, 13 keer terwijl en 18 keer voelde. Redigeren kan leuk zijn, een interessant en boeiend proces om je tekst te verbeteren of te verfraaien. Maar (deze maar mag) zin na zin op zoek naar stopwoordjes, deze verwijderen of een alternatief bedenken?

Ik begon met het aanleggen van een lijst met woordjes die ik vaak gebruikte. Mijn scherpe redacteur had er geen enkele moeite mee om mij op herhalingen te wijzen. Vervolgens kan je via ‘Zoeken’ in Word opdracht geven om dat woord uit te lichten. Dan kijken of het weg kan of dat er iets anders voor in de plaats moet komen. Ik vond het vervelend werk.

Als ik dit najaar weer eens aan de slag ga met boek 2 (je weet maar nooit), heb ik de lijst met stopwoorden naast mij liggen. Wat ik mijzelf wil aanleren is om ze niet meer te gebruiken als het niet echt nodig is. Ik wil leren om een betere schrijver te worden, met goed en mooi taalgebruik. Ik weet dat ik een schrijfstijl heb die niet iedereen aanspreekt, zinnen plaats die taal-technisch niet correct zijn. Daar kan ik mee leven. Maar 63 keer hetzelfde stopwoordje in één hoofdstuk? Nee, dat mag niet meer.

Volgende week: Valt er nog iets te bloggen?