Mijn uitgever en ik zijn bezig met de redactie van De Sleuteldrager. Hoofdstuk na hoofdstuk, zin na zin wordt bekeken, beoordeeld en verbeterd waar nodig. Langzaam maar zeker breng ik meer diepte aan in mijn personages en om jullie de waarheid te zeggen: dat mocht ook wel. Ik stap in mijn boek bijvoorbeeld veel te makkelijk over emoties heen. “Is hij dood? Nou, dat is jammer. Wat eten we vanavond?”

Ik heb die zin – gelukkig – niet letterlijk gebruikt, maar veel scènes komen daar wel op neer. Ik laat iemand wel zéggen wat hij voelt, maar toon dat niet. Mijn uitgever heeft daar een uitdrukking voor: “Show, don’t tell”. Dus niet schrijven: “Hij is gefrustreerd”, maar laat het vóelen. Trek of sleur de lezer mee in het verhaal. Dat is ook veel lekkerder lezen, dat snap ik wel. Maar hoe doe ik dat? Hoe voelt frustratie dan?

Enkele weken geleden was ik ruim een uur te gast in het online-boekprogramma van mijn uitgever, About Books (terug te kijken op YouTube). Daarin kwam ook dat show, don’t tell uitgebreid naar voren en mijn frustratie daarover is duidelijk zichtbaar. Presentatoren Kim ten Tusscher (een van Nederlands beste fantasy schrijfster) en Cocky van Dijk (mijn uitgever/redacteur) gaven mij het advies om het boek The Emotion Thesaurus te gaan lezen. Het is een wat vreemde titel, maar het blijkt een walhalla te zijn voor schrijvers die meer gevoel in hun verhaal willen stoppen.

Voor een auteur vallen emoties uiteen in twee categorieën: wat zie je aan je personage (uiterlijk) en wat voelt hij (innerlijk). Om bij mijn boek te blijven, hoe kan ik een lezer laten zien dat mijn Finlay gefrustreerd is zonder dat expliciet te zeggen? Volgens het boek zijn daar wel 40 opties voor: gefronste wenkbrauwen, een spiertje trekt in zijn kaak, samengeknepen lippen, hoofdschudden, met zijn vingers tappen, over zijn nek wrijven, kaken op elkaar klemmen, met een deur slaan, diep zuchten, hoofd op de tafel leggen, handen door het haar, met zijn handen over zijn gezicht wrijven, armen kruisen voor de borst etc.

Allemaal variaties op het thema, maar voor de afwisseling wel goed te gebruiken. Maar hoe voelt zijn frustratie? Ook hier geeft het boek suggesties: druk op de borst, hoge bloeddruk, gespannen spieren, maag krimpt samen, trillende spieren, versnelde hartslag, adem versnelt. Maar ook gedachten als: “Neee!”, “Wat doe je verdomme nou?” of “Niet wéér, hè?”

Het boek beschrijft zo maar liefst 75 emoties: van verbazing, teleurstelling en angst tot verwarring, nieuwsgierigheid en onzekerheid. Je zou denken dat een schrijver dus genoeg munitie heeft om gevarieerd en inzichtelijk te schrijven over wat zijn personages voelen. Maar zo makkelijk is het niet.

Ik merk dat ik enorm worstel met alle opties die het boek aanreikt. Als ik Finlay weer eens zijn handen door zijn haar laat halen, denk ik: “Oh nee, dat heb ik hem in het vorige hoofdstuk ook al laten doen. Ik moet dus iets anders verzinnen. Weer zijn hoofd op tafel laten leggen? Ook al gehad.”

De moraal van dit verhaal? Mijn vaste blogvolgers weten het inmiddels wel: het is verdraaid hard werken om een boek uit te brengen. Superleuk, heel erg leerzaam, maar al die verbeteringen, verdiepingen en voor de 87^e keer door dat hoofdstuk heengaan haalt de spanning er wel een beetje uit. Ik zal blij zijn als het boek naar de drukker gaat!

Volgende week: Hoe word ik een bestseller?