Daar is-ie dan, het langverwachte mailtje dat ze gaan beginnen aan mijn boek! Mijn uitgever gaat zelf de redactie doen en dat is zowel vleiend als zenuwslopend. Ze heeft een reputatie als redacteur: heel erg streng, heel erg goed. Ze opent de mail nog lief: “Hierbij de redactie van hoofdstuk 1! En meid, wat schrijf je toch lekker. Hele fijne schrijfstijl. Als het goed is weet je hoe je de redactie moet verwerken, hè? Graag wijzigingen bijhouden, dan kan ik zie wat je aangepast hebt of weggehaald.”

In de afgelopen periode heb ik veel nagedacht en gelezen over het redactieproces. Hoe werkt het en wat is dat eigenlijk, redactie? Wie bepaalt wat er moet veranderen en hoeveel invloed of zeggenschap heeft een redacteur? Blijft mijn verhaal wel overeind, moeten er scenes uit of juist erbij, herken ik straks mijn schrijfstijl nog? Ik weet niet wat ik kan verwachten, misschien moet ik het maar gewoon over mij heen laten komen.

Nou, er komt veel rood! En heel veel opmerkingen met zo nu en dan een suggestie. Ik moet er even bij gaan zitten, het overdondert mij een beetje. Ik heb al zoveel tijd (en geld) geïnvesteerd in een manuscriptbeoordelaar, een schrijfcoach en vele proeflezers en dan nog zo veel verbeteringen?

Na een paar minuten met mijn gekwetste ziel onder mijn arm te hebben rondgelopen, ga ik weer zitten en bestudeer haar opmerkingen. En ik zie meteen dat het inderdaad beter kan, dat ze helemaal gelijk heeft. “Deze zin kan spannender. Maak hier een actieve zin van. Vingers trommelen niet, hij trommelt met zijn vingers. Dit is een ander perspectief. Laat het maar even voelen, zijn frustratie. Hier hoeft geen achternaam bij. Witregel tussenvoegen voor perspectiefwisseling. Driemaal ‘iets’ in drie zinnen. Heb je net ook al gezegd. Niet ‘begon ze te peilen’, maak het strak en actief. Wel een kille observatie van haar, ik zou eerst wat gevoel neerzetten. Dit zou een mooie eerste zin van het stuk kunnen zijn.”

Zin na zin, alinea na alinea ga ik er doorheen. Een zin actiever maken, hoe doe ik dat? Mag ik haar gedachten niet in dezelfde alinea zetten als zijn gedachten? Hoe voelt frustratie, hoe beschrijf ik dat? Ik wil dat woord wél driemaal gebruiken om iets te benadrukken. Waarom heb ik niet gezien dat ik het steeds heb over ‘vorsende ogen’? Wat bedoelt ze met ‘show, don’t tell’?

Mijn leerproces komt in een stroomversnelling terecht. Taalgebruik wordt verdiept en gepolijst. De karakterbouw van mijn personages krijgt een extra laag en ik leer om het beeld dat in mijn hoofd zit, ook op papier te zetten. Ik herschrijf en verbeter, stuur het hoofdstuk terug en krijg opnieuw opmerkingen. En opnieuw en opnieuw. Totdat na vier rondes het hoofdstuk klaar is. Voorlopig dan, want nu gaat de woordredacteur er nog een keer doorheen en blijkt dat ik stopwoordjes gebruik. Maar liefst 52x het woord ‘maar’ in hoofdstuk 1, 12x ‘terwijl’ en 14x ‘wist’.

Ik kan misschien zeggen dat zo’n intensieve redactie de lol uit het schrijven haalt, maar dat is niet helemaal eerlijk. Mijn redacteur dwingt mij om het beste uit mijzelf te halen, het mooiste uit mijn typende vingers. Ik schrijf een nieuwe openingsscène, iets wat ik had durven zweren nooit te gaan doen omdat ik de opening al zo leuk vond. “Het kan spannender,” zegt ze. “Geef de lezer de tijd om een hap adem te nemen voordat je hem verdrinkt,” bedoelt ze. En ik snap het, ik zie het, ik schrijf het. Eén hoofdstuk gehad, nog 24 te gaan.

Volgende week: Strenge Schrijfregels